Μπήκαμε στην Σαρακοστή και εχθές Καθαρά Δευτέρα παρέα στην λαγάνα, τον χαλβά, τους γίγαντες και το τουρσί, έκαναν και τα ντολμαδάκια γιαλαντζί, που ετοιμάσαμε από την προηγούμενη.

Ντολμαδάκια ή γιαπράκια ή σαρμαδάκια. Τα συναντάμε στα Βαλκανίων, σε χώρες της Μέσης Ανατολής (Συρία, Λίβανος, Παλαιστίνη), στην Τουρκία και στην Ελλάδα. Όλα περιγράφουν το ίδιο φαγητό. Φύλλα, εδώ συγκεκριμένα αμπελόφυλλα (εναλλακτικά φύλλα μαρουλιού, λάχανου, σέσκουλου) που μέσα τους τυλίγουμε μια γέμιση με κρέας, ρύζι και μυρωδικά. Γιαλαντζί(ψεύτικα) γιατί δεν έχουν κρέας. Τα ντολμαδάκια γιαλαντζί είναι ένα λαδερό φαγητό και προτιμάται ιδιαίτερα σε περιόδους νηστείας σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Η διαδικασία είναι απλή, αλλά αρκετά μπελαλίδικη και χρονοβόρα ως προς το τύλιγμα των ντολμάδων. 

Λόγω εποχής, χρησιμοποιήσαμε αμπελόφυλλα σε βάζο με άλμη. Τα βρίσκουμε σε σούπερ μάρκετ, παντοπωλεία και καταστήματα με τοπικά προϊόντα. Η καλύτερη εποχή για να συλλέξουμε και να διατηρήσουμε φρέσκα και τρυφερά αμπελόφυλλα, είναι τον Μάιο και πριν ακόμη ραντιστούν τα αμπέλια. Τότε θα μαζέψουμε φρέσκα και θα μάθουμε πως θα τα αποθηκεύσουμε/ συντηρήσουμε στην κατάψυξη μας.

Λοιπόν, βγάζουμε τα αμπελόφυλλα από το βάζο και τα ξετυλίγουμε με προσοχή για να μην τα σκίσουμε. Τα ξεπλένουμε από την άλμη τους και τα στραγγίζουμε. Τα σκισμένα ή μεγάλα σκληρά φύλλα τα κρατάμε στην άκρη για να στρώσουμε την κατσαρόλα που θα βράσουμε τα ντολμαδάκια μας.

Μουλιάζουμε το ρύζι σε χλιαρό νερό για μια ώρα, το ξεπλένουμε πολύ καλά για να φύγει το άμυλο και στύβουμε μισό λεμόνι για παραμείνει σπυρωτό. Ψιλοκόβουμε στο μεταξύ τα ξερά κρεμμύδια και τα χλωρά κρεμμυδάκια, το πράσινο και το λευκό μέρος. Σε μια κατσαρόλα ζεσταίνουμε σε μέτρια φωτιά 1/2 φλυτζάνι τσαγιού ελαιόλαδο και τσιγαρίζουμε για 3- 4 λεπτά και τα χλωρά και τα ξερά κρεμμύδια, μέχρι να γυαλίσουν, αλλά να μην πάρουν χρώμα.

Στην συνέχεια, προσθέτουμε και το ρύζι στραγγισμένο και ανακατεύουμε 1- 2 λεπτά να λαδωθεί καλά. Προσθέτουμε 2 κούπες νερό και βράζουμε σε μέτρια θερμοκρασία για 4- 5 λεπτά και το αποσύρουμε. Σκεπάζουμε την κατσαρόλα με μια καθαρή βαμβακερή πετσέτα και με το καπάκι της κατσαρόλας. Το αφήνουμε να σταθεί για τουλάχιστον 10 λεπτά. Στο μεταξύ πλένουμε και ψιλοκόβουμε τα μυρωδικά μας και τα βάζουμε σε ένα μπολ.

Προσθέτουμε το ρύζι στο μπολ με τα μυρωδικά. Προσθέτουμε αλάτι (1 κουταλάκι γλυκού περίπου), πιπέρι και μια ντομάτα τριμμένη προαιρετικά. Ανακατεύουμε καλά την γέμιση με ένα κουτάλι να ανακατευτούν καλά όλα τα υλικά μεταξύ τους.

Έφτασε η ώρα για το γέμισμα/ τύλιγμα. Παίρνουμε ένα αμπελόφυλλο, το τοποθετούμε σε μια επιφάνεια κοπής με τα νεύρα προς τα πάνω (την λεία/ καλή πλευρά προς τα κάτω). Βάζουμε στο κέντρο μια κουταλιά του γλυκού περίπου (ανάλογα και το μέγεθος του φύλλου). Τυλίγουμε πρώτα τα κομμάτια του φύλλου που περισσεύουν από κάτω προς τα πάνω. Τυλίγουμε έπειτα τα πλαϊνά προς τα μέσα. Κλείνουμε τυλίγοντας ρολαριστά προς τα πάνω. Τυλίγουμε ούτε πολύ σφιχτά, ούτε πολύ χαλαρά. Σφίγγουμε λίγο το ντολμαδάκι στην παλάμη μας για να το σταθεροποιήσουμε.

 Στρώνουμε στον πάτο της κατσαρόλας τα σκληρά/ σκισμένα φύλλα. Τοποθετούμε τα ντολμαδάκια με σειρά το ένα δίπλα στο άλλο με το κλείσιμο τους προς τα κάτω για να μην ανοίξουν. Όταν καλύψουμε την πρώτη στρώση, συνεχίζουμε τοποθετώντας τα υπόλοιπα από πάνω, σε δεύτερη και σε τρίτη στρώση μέχρι να τελειώσουν τα φύλλα. Αν περισσέψουν φύλλα, σκεπάζουμε τα ντολμαδάκια μας. Προσθέτουμε το υπόλοιπο λάδι της συνταγής, το χυμό λεμονιού, αλάτι (περίπου όσο και στην γέμιση) και χλιαρό νερό τόσο ώστε να σκεπαστούν καλά. Ακουμπάμε ένα πιάτο πάνω στους ντολμάδες για να μην χοροπηδούν στο βράσιμο και ξετυλιχθούν. Μαγειρεύουμε σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά για 45- 60 λεπτά. Ελέγχουμε αν έχουν αρκετό νερό κατά την διάρκεια του βρασμού και αναταράσσουμε την κατσαρόλα για να μην κολλήσουν. Στα 45 λεπτά δοκιμάζουμε αν έχει βράσει και μαλακώσει το ρύζι. Τα διατηρούμε σε μπολ στο ψυγείο ως μια εβδομάδα.